دانگ قلم چیست؟ توضیح انواع دانگ قلم

4 دیدگاه در “دانگ قلم چیست؟ توضیح انواع دانگ قلم”

1. فرید سرمست گفت:

   خرداد 16, 1404 در 5:35 ب.ظ

   سلام تلاش خوبی بود برای معرفی اندازه های پهنای سر قلم اما برای این اندازه هایی که فرمودید سند معتبری هم هست که بشود به آن استدلال کرد یا صرفا از روی تجربه شخصی به این اندازه ها رسیده اید لذا برای شناخت بهتر باید سندی بر این تقسیم بندی‌ها ارائه کنید ممنونم

   پاسخ
   1. محمد جواد گفت:

      خرداد 21, 1404 در 10:26 ب.ظ

      سلام بزرگور خسته نباشید. ابتدا از حسن توجه شما سپاسگزارم. منبع این نوشته کتاب آداب الخط استاد امیرخانی هست که در آن تمام این موارد توضیح داده شده اند اما به طور کلی در نظر داشته باشید که مواردی مانند دانگ قلم تا حد زیادی دسته بندی علمی و یا استانداردی ندارند و بر حسب تجربه معرفی می شوند.

      پاسخ
      1. فرید سرمست گفت:

         شهریور 1, 1404 در 3:37 ب.ظ

         سلام و تشکر
         ممنونم از پاسخگویی شما
         اما همانگونه که مستحضرید دانگ به معنی یک ششم از کل است و به کل ان شش دانگ می شود حال چه در اندازه غیر منقولات باشد مثل املاک و بنا و غیره و چه در اندازه منقولات مثل خودرو و دیگر لوازم قابل انتقال پس می توان اینگونه هم توضیح داد که دانگ یک سهم از شش کل است لذا اندازه پهنای سر قلم را از گذشته های دور به دانگ احتساب میکردند
         با این حساب که بزرگترین اندازه قلم را که بتوان با انگشتان دست گرفت و با ان نوشت را قلم شش دانگ میگفتند و چون بهترین نوع قلم برای نوشتن همان قلم دزفولی است در تراش قطور ترین نوع ان برای نوشتن حدودا به پهنای بیشتر از نه میلی متر نمتوان دست یافت لذا نهایت پهنای سر این قلم را شش دانگ احتساب کردند یعنی حدود نه میلی متر و برای بدست اوردن دانگهای دیگر کافی است این اندازه نه نیلی متر را تقسیم بر شش کرد تا اندازه هر دانگ احتساب گردد
         به این صورت :
         اندازه هر دانگ در قلم دزفولی ۱/۵ = 6 ÷ ۹ میلی متر می شود
         و بعلت دقیق نبودن تراش اندازه هر دانگ را با دو زیر مجموعه خفی و جلی معرفی می کرده اند به این صورت مه حدود نیم میلی متر کوچکتر را خفی و نیم میلی متر بزرگتر را جلی میگفته اند
         و اندازه های مختلف بصورت زیر معرفی می شده است
         قلم غبار نیم دانگ یعنی حدود ۰/۷۵ میلی متر
         و نیم میلی کوچکتر مشهور به غبار خفی
         و نیم میلی متر بزرگتر به غبار جلی شناخته میشده
         قلم کتابت یک دانگ حدود ۱/۵ میلی متر بوده
         و نیم میلی متر کوچکتر از ان به کتابت خفی و نیم میلی متر بزرگتر از ان به کتابت جلی شناخته می شده
         قلم جادو دو دانگ حدود ۳ میلی متر
         که نیم میلی متر کوچکتر از ان جادوی خفی و نیم میلی متر بزرگتر از ان جادوی جلی شناخته می شده
         قلم فصلی سه دانگ حدود۴/۵ میلی متر بوده که به نیم میلی متر کوچکتر از ان فصلی خفی و به نیم میلی متر بزرگتر از ان فصلی جلی گفته می شده
         قلم مشقی چهار دانگ که حدود شش میلی متر بوده
         و به نیم میلی متر کوچکتر از ان مشقی خفی و به نیم میلی متر بزرگتر از ان مشقی جلی می گفته اند
         قلم قطعه پنج دانگ که حدود ۷/۵ میلی متر بوده
         و به نیم میلی متر کوچکتر از ان قطعه خفی و به نیم میلی متر بزرگتر از ان قطعه جلی گفته می شده
         قلم کتیبه که شش دانگ بوده و حدود ۹ میلی متر اندازه پهنای سر قلم ان می شده که به نیم میلی متر کوچکتر از ان کتیبه خفی و به نیم میلی متر بزرگ تر از ان کتیبه جلی گفته میشده
         باید در نظر داشت که هر دانگ یک ششم کل است لذا در تقسیم بندی با دانگ از یک دانگ تا نهایت فقط شش بخش وجود دارد و بقیه ضریب هایی از زیر مجموعه داند هستند
         موفق باشید
         فرید سرمست

         پاسخ
      2. فرید سرمست گفت:

         شهریور 1, 1404 در 3:46 ب.ظ

         سلام و تشکر
         ممنونم از پاسخگویی شما
         اما همانگونه که مستحضرید دانگ به معنی یک ششم از کل است و به کل ان شش دانگ گفته می شود حال چه در اندازه غیر منقولات باشد مثل املاک و بنا و غیره و چه در اندازه منقولات باشد مثل خودرو و دیگر لوازم قابل انتقال پس می توان اینگونه هم توضیح داد که دانگ یک سهم از شش سهم کل است به هگین اصل اندازه پهنای سر قلم را از گذشته های دور به دانگ احتساب می کردند
         با این حساب که بزرگترین اندازه قلم را که بتوان با انگشتان دست گرفت و با ان نوشت را قلم شش دانگ می گفتند و چون بهترین نوع قلم برای نوشتن همان قلم دزفولی است در تراش قطور ترین نوع ان تقریبا به پهنای بیشتر از نه میلی متر نمتوان دست یافت لذا نهایت پهنای سر این قلم را شش دانگ احتساب کردند یعنی حدود نه میلی متر و برای بدست اوردن دانگهای دیگر کافی بود این اندازه نه میلی متر را تقسیم بر شش کرد تا اندازه هر دانگ احتساب گردد
         به این صورت :
         اندازه هر دانگ در قلم دزفولی ۱/۵ = 6 ÷ ۹ میلی متر می شود
         و بعلت دقیق نبودن تراش اندازه هر دانگ را با دو زیر مجموعه خفی و جلی معرفی می کرده اند به این صورت که حدود نیم میلی متر کوچکتر را خفی و نیم میلی متر بزرگتر را جلی میگفته اند
         و اندازه های مختلف به این صورت معرفی می شده است
         قلم غبار نیم دانگ یعنی حدود ۰/۷۵ میلی متر
         و نیم میلی کوچکتر مشهور به غبار خفی
         و نیم میلی متر بزرگتر به غبار جلی شناخته میشده
         قلم کتابت یک دانگ حدود ۱/۵ میلی متر بوده
         و نیم میلی متر کوچکتر از ان به کتابت خفی
         و نیم میلی متر بزرگتر از ان به کتابت جلی شناخته می شده
         قلم جادو دو دانگ حدود ۳ میلی متر
         که نیم میلی متر کوچکتر از ان جادوی خفی
         و نیم میلی متر بزرگتر از ان جادوی جلی شناخته می شده
         قلم فصلی سه دانگ حدود۴/۵ میلی متر بوده که به
         نیم میلی متر کوچکتر از ان فصلی خفی
         و به نیم میلی متر بزرگتر از ان فصلی جلی گفته می شده
         قلم مشقی چهار دانگ که حدود شش میلی متر بوده
         و به نیم میلی متر کوچکتر از ان مشقی خفی
         و به نیم میلی متر بزرگتر از ان مشقی جلی می گفته اند
         قلم قطعه پنج دانگ که حدود ۷/۵ میلی متر بوده
         و به نیم میلی متر کوچکتر از ان قطعه خفی
         و به نیم میلی متر بزرگتر از ان قطعه جلی گفته می شده
         قلم کتیبه که شش دانگ بوده و حدود ۹ میلی متر اندازه پهنای سر قلم ان می شده
         که به نیم میلی متر کوچکتر از ان کتیبه خفی
         و به نیم میلی متر بزرگ تر از ان کتیبه جلی گفته میشده
         باید در نظر داشت که هر دانگ یک ششم از کل است لذا در تقسیم بندی با دانگ از یک دانگ تا نهایت فقط شش بخش وجود دارد و بقیه ضریب هایی از زیر مجموعه دانگ هستند
         موفق باشید
         فرید سرمست

         پاسخ